De Kapel is het het huis van de Vrijzinnige Geloofsgemeenschap Hilversum. Het biedt onderdak aan een aantal groepen die in het verleden apart woonden: NPB (Nederlandse Protestanten Bond), Remonstranten, Doopsgezinden en Vrijzinnig Hervormden.

Toen in 1874 een spoorlijn van Amsterdam naar Amersfoort werd aangelegd en Bussum en Hilversum een station kregen, kwamen Amsterdamse ondernemers graag in het Gooi wonen. Deze nieuwe, verlicht denkende burgers voelden zich godsdienstig niet thuis bij de meer orthodoxe autochtone bewoners. Er bevonden zich onder hen nogal wat doopsgezinden en remonstranten. De doopsgezinden organiseerden zich als eerste. Al in 1878 begonnen zij een kerk te bouwen aan de buitenrand van Hilversum.

De vrijzinnig-hervormden, Remonstranten, Vrijzinnig-Luthersen (die hadden in die tijd ook eigen organisaties) en anderen die vrijzinnig-godsdienstig dachten, richtten in 1901 een vereniging op die tot doel had “de vrije ontwikkeling van het godsdienstig leven te bevorderen, zoo binnen den kring der kerkgenootschappen als daarbuiten”. Zij meldden zich aan als een afdeling van de Protestantenbond. De afdeling kende een gestage groei van het aantal leden: in 1901 waren er 70 leden, in 1941 ruim duizend.
In 1927 waren zij in staat een eigen kerk te bouwen aan de Tesselschadelaan, een zaalkerk met terzijde een toren met zadeldak, gebouwd in een stijl verwant aan de Amsterdamse School.
De groei van het aantal vrijzinnigen betekende ook het voorlopige einde van de vrijzinnige samenwerking. De vrijzinnig-hervormden gingen zich apart organiseren. In 1913 ontstond een landelijke vereniging, de VVH, als tegenhanger van de Gereformeerde Bond. In Hilversum kregen zij een eigen kerkgebouw aan de Frans Halslaan ca. 1930. De remonstranten vormden in 1942 een eigen gemeente. In 1956 kochten zij het koetshuis aan de ’s-Gravelandseweg aan.

In 1962 fuseren de vrijzinnig-hervormden met de NPB-afdeling. Met de Remonstranten komt in 1969 een samenwerkingsverband tot stand. Sinds 1996 kerken zij samen in de Kapel. Het andere kerkgebouw aan de Tesselschadelaan komt dan leeg te staan en is in 2005 verkocht.
In 1996 sluiten de doopsgezinden zich aan bij het samenwerkingsverband. Dat betekent de verkoop van het kerkgebouw aan de Boomberglaan. En zo is De Kapel inmiddels het huis voor alle vrijzinnigen in Hilversum.

De Kapel
De Kapel is  bijzonder, omdat de bouw niet verraadt dat het een kerkgebouw is. Het is in Zwitserse chaletstijl ontworpen en in 1898 als koetshuis gebouwd. De architect was A. Salm. Het behoorde bij het landgoed Quatre Bras van Geert van Mesdag. Er was een bovenwoning voor de koetsier. De villa Quatre Bras is in 1955 afgebroken. Op het terrein van de villa staat nu een complex van 27 appartementen, met – nog altijd – de naam Quatre Bras.

Beneden bestond het koetshuis uit een garage voor de koets met paardenboxen, boven een koetsierswoning en een hooizolder. Als koetshuis werd het in 1932 buiten gebruik gesteld. De Remonstrantse gemeente Hilversum kocht het gebouw (waar toen een autogarage in gevestigd was) in 1953. De bovenverdieping wordt kosterswoning. Op 24 maart 1957 werd het gebouw ingewijd als Remonstrantse Kapel. In 2005 is het gebouw ingrijpend verbouwd. Er werd ook een lift gebouwd, waardoor de bovenverdieping voor iedereen toegankelijk is.

In het torentje van de Kapel hangt een luidklok, die eerder een buitenhuis in Loosdrecht sierde en in 1956 geschonken werd aan de Remonstrantse Kapel.

In de kerkzaal hangt in de nis een Christus-monogram: een ineenvlechting van twee griekse letters, de chi (X) en de ro (P), de eerste twee letters van de naam Christos. Het is een geschenk geweest van de Remonstrantse gemeente Naarden-Bussum.

In het ‘domineeskamertje’ beneden hangt een plastiek, gemaakt door Bob Ebell (1910-1993), dat voorstelt ‘het door God gewekte nieuwe leven’. Eerder hing dat in het portaal en was het dus het eerste dat een bezoeker te zien kreeg.

Op de eerste verdieping drie zalen: de Opzoomerzaal (genoemd naar de eerste voorzitter van de landelijke Protestantenbond, prof. Opzoomer) , de Menno Simonszaal (genoemd naar de grondlegger van de Doopsgezinde beweging (Mennisten)) en de Arminiuszaal (genoemd naar de grondlegger van de Remonstrantse Broederschap).

 

In de tuin staat een beeld met de naam ‘Aanbidding, ook van Bob Ebell. In dit enorme lijnenspel zie je aan de basis drie figuren die in aanbidding geknield liggen voor het nameloze ‘Grote’ waarin ons leven geborgen is. Uit de aanbidding maakt de heilige Geest zich los in de vorm van een duif. Het beeld is één beweging naar het hogere, terwijl de aanbiddende mensen – de geloofsgemeenschap – ook stevig met de aarde, de wereld verbonden blijft!

Op ons Youtube kanaal is een mooi filmpje te zien over de Kapel als monument

Gebaseerd op tekst van Peter Korver